بینابدان گلن سس
یکشنبه, 14 فروردين 1401
بینابدان گلن سس (مقاله منتشر شده درگاهنامه بناب‌شناسی، شماره ۱)   دکتر ح. م. صدیق  ... ادامه مطلب ...
IMAGE داستان های حماسی کوراوغلو
یکشنبه, 14 فروردين 1401
کوراوغلو   داستان های حماسی کوراوغلو با مقدمه و نظارت فنی دکتر ح. م. صدیق انتشار... ادامه مطلب ...
شماره 12: «مرا ببوس»، «گل اوپ منی» و «آچیل سحر» ترانه لری نین شاعرلری
یکشنبه, 11 ارديبهشت 1401
«مرا ببوس»، «گل اوپ منی» و «آچیل سحر» ترانه لری نین شاعرلری دکتر ح. م. صدیق «مرا... ادامه مطلب ...
پیشگفتاری بر دیوان همای مشکینی
یکشنبه, 14 فروردين 1401
مقدمه   آن چه زیر دست خواننده است، مجموعه ی اشعاری است از شاعری متعهد، متدین و... ادامه مطلب ...
IMAGE اعطای نشان عالی خدمت به دکتر حسین محمدزاده صدیق
پنج شنبه, 30 فروردين 1397
پنجشنبه 17 اسفند 1396 مراسم جشن با شکوه استقلال کانون مردم‌نهاد وکلای دادگستری در... ادامه مطلب ...
IMAGE اهمیت چاپ جدید سنگلاخ در موضوع اشعار ترکی و فارسی
جمعه, 03 دی 1395
(پژوهشنامه‌ی خاورشناسی نسخه (شش‌ماه نامه)، ج 16، ش 42، سال 2016 م.) دوچنت دکتر اسرافیل... ادامه مطلب ...
IMAGE مصاحبه‌ی شمس نگار با دکتر ح. م. صدیق به مناسبت سال یونس امره
چهارشنبه, 30 فروردين 1396
سؤال اول: با توجه به این که یکی از موارد مورد پژوهشی و کتب منتشره حضرتعالی درحوزه... ادامه مطلب ...
IMAGE مصاحبه با دکتر ح. م. صدیق، ترکی‌پژوه و محقق خستگی‌ناپذیر
پنج شنبه, 21 مرداد 1395
چندی پیش در آستانه‌ی نمایشگاه بین المللی کتاب تهران (اردیبهشت 1395) مصاحبه‌ای با... ادامه مطلب ...
IMAGE انتشار مجموعه شعر «آنا تبریز» سروده رامین عسکریان
شنبه, 23 دی 1396
مجموعه شعر «آنا تبریز» سروده‌ی دکتر رامین عسکریان با مقدمه‌ی دکتر ح. م. صدیق توسط... ادامه مطلب ...
IMAGE انتشار مجموعه شعر «باشینی اوجا توت ائینالی داغیم» سروده بهمن پورباقری
چهارشنبه, 20 دی 1396
مجموعه شعر «باشینی اوجا توت ائینالی داغیم» سروده‌ی بهمن پورباقری (حسرت) در 96 صفحه... ادامه مطلب ...
IMAGE Nəsiminin məzhəb, məslək və milli mənsubiyəti
جمعه, 15 آذر 1398
Qeyd. Dekabrın 5-də Bakıda "Nəsimi 650: haqqın carçısı" mövzusunda beynəlxalq elmi-praktik konfrans keçirilib. Həmin konferansda Prof.... ادامه مطلب ...
Nəsiminin Qəzəlinin Şərhi
جمعه, 17 آبان 1398
Nəsiminin Qəzəlinin Şərhi   Prof. Hüseyn M. Sədiq – f.e.d Tehran Pedaqoji İnstitutunun pensiyaya çıxmış professoru    ... ادامه مطلب ...
IMAGE کلمه قصار استاد دکتر ح. م. صدیق (در مواجه با بداخلاقان)
شنبه, 04 آبان 1392
در مواجهه با افراد و گروه هایی که هتاکی و بی ادبی و بداخلاقی خط مشی آنان است باید... ادامه مطلب ...
نگرشهای تو زندگی‌ات را رقم می‌زند
جمعه, 11 مرداد 1392
وقتی بشارتی نیست - 50 -  زماني كه انسان متوجه شود راهي كه در زندگي پيش روي او است،... ادامه مطلب ...
IMAGE دانلود دکلمه‌ی غزلی از حکیم محمد فضولی
شنبه, 15 فروردين 1394
شعر فارسی: حکیم ملا محمد فضولی ترجمه ترکی: حسین دوزگون - دکلمه: شاهرخ نخعی حجم: 5... ادامه مطلب ...
IMAGE دانلود موسیقی مکتب مولویه - نی‌نوازی
دوشنبه, 17 آذر 1393
دانلود نی‌نوازی صوفیان مولویه حجم 10 مگابایت DOWNLOAD برای موارد بیشتر اینجا کلیک... ادامه مطلب ...
IMAGE ترجمه‌ی منظوم ترکی چند شعر امام خمینی (ره)
یکشنبه, 30 فروردين 1394
اشعار امام خمینی (ره) توسط دکتر حسین محمدزاده صدیق در سالهای  1368 تا 1370 ترجمه... ادامه مطلب ...
IMAGE ابو العلاء معرّی‌نین «فخریّه» قصیده‌سی‌نین تورکجه ترجمه‌سی
پنج شنبه, 29 اسفند 1392
دوقتور ح. م. صدیق عرب ادبیاتینا چوخ قدیم زمانلاردان رغبت بسله‌میشدیر. من اؤزۆم 1346... ادامه مطلب ...
IMAGE حبیب ساهر، حسین دوزگونون باخیشیندا
سه شنبه, 04 ارديبهشت 1397
نعمت مسگری حبیب ساهر چاغداش دورده بلکه ده آذربایجانین ان بؤیوک، ان گوجلو، ان... ادامه مطلب ...
IMAGE تحلیل فولکور در آثار دکتر صدیق (‌از دیدگاه زبان و محتوا) - قسمت دوم
یکشنبه, 14 دی 1393
فاطمه بهرامی صالح قصه های کچل    این مجموعه که به نام دنیای قصه‌ی بچه‌ها چاپ شده... ادامه مطلب ...
IMAGE مشروطیت دؤنمینده فعالیت گؤسترن نسیم شمال
پنج شنبه, 16 مرداد 1393
دکتر ح. م. صدیق ملک الشعرای بهار بیر شعرینده دئییر: احمدای سید اشرف خوب بود،... ادامه مطلب ...
IMAGE یک روز در خاف (سفرنامه) قسمت چهارم
چهارشنبه, 11 تیر 1393
دکتر ح. م. صدیق فولکلورپژوه خافی دوستان همراه، عصر ساعت 7 از نگهبان موزه‌ی... ادامه مطلب ...
IMAGE مخزن الاسرار نظامی با ترجمه‌ی منظوم ترکی ابوالفضل حسینی (حسرت)
سه شنبه, 07 بهمن 1393
مثنوی «مخزن الاسرار» اثر نظامی گنجوی با ترجمه‌ی منظوم ترکی «دکتر سید ابوالفضل... ادامه مطلب ...
IMAGE منتخب الخاقانی فی کشف حقایق عرفانی (بیرینجی بؤلوم)
یکشنبه, 26 آبان 1392
مولف: ملا عبدالله زنوزی - تورکجه‌یه چئویرن: دکتر حسین محمدزاده صدیق. اؤن سؤز... ادامه مطلب ...
IMAGE سخنرانی دکتر ح. م. صدیق پیرامون ادبیات عاشیقی آذربایجان در فرهنگسرای مهر
شنبه, 25 مهر 1394
فرهنگسرای مهر در اولین جلسه سلسله برنامه های جستاری در موسیقی به بررسی تخصصی... ادامه مطلب ...
IMAGE سنگلاخ، گنجواژه‌ی امیر علیشیر نوایی
شنبه, 25 بهمن 1393
متن سخنرانی دکتر حسین محمدزاده صدیق در همایش امیر علیشیر نوایی. مشهد مقدس،... ادامه مطلب ...
سالشمار زندگی استاد شهریار
شنبه, 12 مرداد 1392
در این جا سالشمار زندگی و حیات ادبی شهریار را بر کتاب می‌افزایيم. این سالشمار را... ادامه مطلب ...
شهريار و بولود قاراچورلو سهند
شنبه, 12 مرداد 1392
مقاله‌ی «شهریار و سهند» درباره‌ی روابط ادبی شهریار با حماسه‌پرداز بلندآوازه‌ی... ادامه مطلب ...
IMAGE «خسرو و شیرین» نظامی و «فرهاد و شیرین» امیر علیشیر نوایی
یکشنبه, 06 ارديبهشت 1394
دکتر ح. م. صدیق («سهند» هفته‌لیگیندن بیر قطعه- سال 1374) هفته‌لیگیمزده «نظامی... ادامه مطلب ...
IMAGE مراغه‌لی اوحدی و تبریزلی صائب
پنج شنبه, 03 ارديبهشت 1394
دکتر ح. م. صدیق (سهند هفته‌لیگی‌نین ادبی یازیلاری - چهارشنبه 17 خرداد 1374- شماره 257)... ادامه مطلب ...
تورکجه شعر بیلگیسی - بئشینجی درس
شنبه, 12 مرداد 1392
تک هجالي قوشغولار  بئله‌ليکله بحث لريميزده شعريميزين جوت هجالي قاليبلاري‌نين... ادامه مطلب ...
تورکجه شعر بیلگیسی - دؤردونجو درس
شنبه, 12 مرداد 1392
جوت هجالي اؤلچولو شعرلرده دوراقلار جدولي  1.     دؤرد هجالي اؤلچو: 2+2 1+3 3+1  ... ادامه مطلب ...
شرح منظوم چهل کلام
جمعه, 08 مرداد 1400
شرح منظوم چهل کلام (سروده ی حریمی) (شاعر قرن ۱۲)   هدیه ی دکتر صدیق در آستانه ی عید... ادامه مطلب ...
حسین دوزگونون شعری (شهید «ثقة الاسلام»ین خاطره‌سینه)
شنبه, 23 فروردين 1393
دوغوم (شهید «ثقة الاسلام»ین خاطره‌سینه) - 1 – اَشْهَدُ اَنَّ عَلیًّ وَلیُّ الله... ادامه مطلب ...
IMAGE عکس دسته جمعی اختتامیه همایش علیشیر نوایی
سه شنبه, 28 بهمن 1393
دکتر ح. م. صدیق عضو هیئت علمی همایش امیر علیشیر نوایی (دانشگاه فردوسی مشهد، بهمن 1393)... ادامه مطلب ...
IMAGE گزارش تصویری از کنگره جهانی جاده ابریشم در دانشگاه استانبول
جمعه, 10 آبان 1392
استاد دکتر صدیق روز پنجشنبه عصر پس از پایان کنگره جهانی جاده ابریشم واقع در... ادامه مطلب ...
IMAGE لوح تقدیر کنگره جهانی جاده ابریشم- دانشگاه مدنیت استانبول
چهارشنبه, 15 آبان 1392
لوح تقدیر کنگره جهانی جاده ابریشم دانشگاه مدنیت استانبول آبان ماه 1392 ادامه مطلب ...
IMAGE لوح تقدیر هشتمین کنگره تورکولوژی دانشگاه استانبول
چهارشنبه, 17 مهر 1392
لوح تقدیر هشتمین کنگره جهانی تورکولوژی به استاد دکتر حسین محمدزاده صدیق مهرماه 1392 ادامه مطلب ...
IMAGE معرفی کتابخانه دکتر حسین محمدزاده صدیق
جمعه, 11 مرداد 1392
كتابخانه‌ی وقفی استاد، كتابخانه‌ای است كه بنیانش از سال 1334 شكل گرفت. یعنی از... ادامه مطلب ...
شماره 12: نیمه پنهان هستی
یکشنبه, 11 ارديبهشت 1401
به یاد استاد ناظر بیوک ملایی عقل ورق ورق بگشت، عشق به نکته یی رسید / طائر زندگی برد... ادامه مطلب ...
شماره 12: ناظر شرفخانه ای از نگاه دیگران
یکشنبه, 11 ارديبهشت 1401
ناظر شرفخانه ای از نگاه دیگران   زنده یاد یحیی شیدا شاعر، ادیب و روزنامه نگار... ادامه مطلب ...

ŞAİR HÜSEYN DÜZGÜN ŞERLƏRİNDƏ NƏSİMİ

Hələb Cənnətə dönsə, yaddan çıxmaz Qarabağ

 

Eldar M. Sədiq

 

İmadəddin Nəsiminin Azərbaycan dili və Fars dilindəki şerlərini İranda nəşr edən şair Hüseyn Düzgün, 2010-cu ildə Suriyaya səyahət edir, o bu Səyahətdə Hələbə gedir və Azərbaycanın mistik poeziyasının köhnə şairi və atası İmadəddin Nəsiminin məzarını ziyarət edir. Vəsf edilməyən xəyal gücü ilə keçmiş, indiki və gələcək vəziyyətlər arasında bir əlaqə qurur və həmin səfərdə başverən macəralar əsasında şer məcmuəsini hazırlayıb HƏLƏB LÖVHƏLƏRİ adı ilə nəşr etdirir. Hüseyn Düzgün, İmadəddin Nəsimi kimi insanlığı və xeyirxahlığı düşüncəsində, əqidəsində və şerlərində göstərir. Qarabağ uşaqlarının yuvasız qaldıqlarını, zülm görmüş Fələstinli uşaqlara oxşadır və Hələbdə Səlcuqlular qalasının və Şam yaxınlığında Əlvafidin şəhərinin bu evsiz uşaqlara bir sığınacaq olduğunu bəhs edir və həmin uşaqların yuvasız qalmayıb bir sığınacaqları olduğundan şad olur.

 

İmadəddin Nəsimi və Hüseyn Düzgün

Nəsimi orta əsrlərin qaranlıq dövründə yaşamış, insanların azadlığı üçün mübarizə aparmış, öz əqidəsi və eşqi yolunda şəhid olmuşdur.

Hüseyn Düzgün, alim, ədəbiyyatçı, filosof və şairdir. O, öz elmi fəaliyyətləri yanında şah rejiminin qaranlıq dövrəsində baş vermiş zülumlərə qarşı mübarizə etmişdir. Onun nəşr olan əsərləri yüz əlliyi aşıbdır, həmin əsərlər nəzəriyyədən, təlifdən, tənqid və şer məcmuələrindən ibarətdir. İllər boyu müəllim vəzifəsində İranın müxtəlif şəhərlərində Azərbaycan dili və Ədəbiyyatını təlim edib, həmin yöndə Azərbaycan dilini yaymışdır.

 

İmadəddin Nəsimi Şeri Haqqında

İmadəddin Nəsimi 9-cu əsr olan orta əsrlərin qaranlıq dövründə yaşamış, və həmin əsrin mistik və sufizm əqidələri təsiri altında  olmuşdur. Ancaq Azərbaycanın klassik şer qaydaları onun yaradıcılığının inkişafına təsir etmədiyini, söyləyə bilmərik. İncə xəyal, məqbul mübaliğələr və gözəl təşbehlər Nəsiminin şerlərinin qızıl yarpağıdır. Bu gözəl şerlər ancaq Azərbaycanlı, Türk, Fars və Ərəb millətləri arasında deyil bəlkə digər ölkələrdə o cümlədən Özbəkistan və Gürcüstan kimi ölkələrdə də əhəmiyyətə sahibdir.

Nəsiminin zatında şairlik varmış, o gənclik illərindən şer yazmaq ilə mübarizəyə başlamışdır. İlk şerləri eşq və məhəbbətdən ibarət olub, ancaq düşüncəsinin əqidəsinin inkişafı ilə şerinin məzmunuda dəyişilib.

İmadəddin Nəsiminin, Fəzl-ul-llah Nə`imi Təbrizi ilə görüşür, onun əqidələri və düşüncələri təsirində mübarizəyə başlayır və Nə`imini özünə mürşid seçir, Hürufiliyə bel bağlayaraq ictimai və siyasi etirazlar əsasında mübarizə yoluna daxil olur. Özünü bir zahid və alim kimi göstərən həmin əsrin hakimi əleyhinə ayağa qalxır, insan hüquqları və insanlıq yolunda cəsarətli sözləri ilə mübarizəsini davam edir.

Əldə olan ədəbiyyatlarda göstərildiyi kimi, şerlərinin hamısı Nəsiminin cəsur və igid olduğunu həmin xasiyyətlərlə zalım hakim ilə münaqişəyə girdiyini göstərir. Onun şerlərində istər gənclik illərində yazdığı qəzəllərində və ya sonralar yazdığı etik poeziyalarında insanlıq yolunda mübarizə etdiyi və humanist olduğu aşkardır. Bu şerlərinin obyektində insan dəyərini göstərmək və insanlıq əhəmiyyətləri görünə bilər. O qəzəllərində, insan əqli, insan düşüncəsi və insan əqlinin yaradıcılıq qabiliyyətlərini şərh edibdir. O, İnsanı tanrının təcəssümü bilir və hörmətə layiq görür. İmadəddin Nəsiminin şerlərində Quran ayələri və ibarələrinin nüfuz etdiyi, İslama etiqadı olduğu, Peyğəmbəri mədh etdiyi və hürufilik əqidələri olduğu hər kəsə aydındır.

 

Hürufilik

Hürufilik, Şiə aləminin təsəvvüf qruplarından biridir. Həmin ekolun sosial düşüncəsi insan hüquqlarının bərabər olduğudur. Onlar, öz əsrlərində olan zülmlə mübarizə edirdilər.

Hürufilikdə olan ideologiya bundan ibarətdir ki insan Tanrının təcəssümü və təzahürü ola bilər. Hürufiliyin və həmin sufi təriqətin ən tanınmış alimi, mübarizi və düşüncə sahibi olan İmadəddin Nəsiminin bütün təlaşları, İnsan və onun yaradıcılıq qabiliyyəti əsasındadır. Nəsiminin düşüncəsinə görə insanın yeri çox əzəmətlidir, və Allahı və ya digər heç bir kainatı tanımaq olmaz, məgər insan vasitəsilə.

Böyük ad, kiçik dünya, müqəddəs quran, Tanrı təcəssümü, Allahın kitabı, gizli xəzinə, obyektlərin mahiyyəti, adlar və mesajlar, gözəl şahid, dini hikmət ... kimi ifadələr bir sıra nümunədir.

 

İmadəddin Nəsimi, Hüseyn Düzgünün Şerlərində

Hüseyn Düzgün təxəllüs edən, Prof. Hüseyn Məhəmmədzadə Sədiq, Mədəni – İctimai sahələrdə fəaliyyət edən assimilyasiyaya qarşı mübarizə aparan alim, ədəbiyyatçı, filosof və şairdir. Həmin Şair, 2009-cu ildə Suriyaya Səyahət edib və bu səyahətdə İmadəddin Nəsiminin Hələb şəhərindəki məzarını ziyarət edir.  O, bu səyahət müddətində, öz xəyal gücündən həmçinin Nəsimiyə həsr olunmuş sözlər və ifadələrdən istifadə edərək, hikmət və zövqlə dolu Azərbaycan dilində bir əsər yaradır, həmin şer məcmuəsini “Hələb Lövhələri” ismi ilə nəşr edir. Bu şer məcmuəsində, müxtəlif hadisələr xüsusilə həmçinin zalimlərin əli ilə dərisi soyulan İmadəddin Nəsiminin müxtəlif macəraları şer qalibində şərh edilmişdir.

 

Nəsimi Qarşısında Təvazökarlıq

  1. Düzgün bu kitabda Nəsimiyə xitab yazır:

Sən söz etdin ilm-ul Əsma rümuzundan

Ən-əl Həq söylədin.

Sən Təala şənə-hu-llah-ü Əkbərdən danışdın.

Beyt-i Məmurdan söz etdin,

İnşərah-i Sədr qıldın,

Əvvəl-ü axır hüv-əl həy-i əlləzidən dəm vurub.

Cəm-ul Huruf etdin özün!

Haş lillah, mən bu dar-ul mülkdə,

Sənsiz gəlib rah-i müsəffa axtaram!

Sadiq-ul əhd-ul mübin sən,

Sadiq-ul vəd-ul əmin sən,

Zilli sani sən,

Qul hüvəl rəhman sən,

Kəbeyi əlhan san,

Konto kənzullah san,

Lövhəşəllah,

Sən kəlamullah-i həqsən!

Vəch-i əhsənsən,

Nur-i vahid,

Mətləul ənvarsan sən

Məzhər-i Allahsan sən,

Sən Məsihullah san,

İnni Ənəllah söyələyən bir zati əlasan,

Sən bəşər surətli həqsən,

Mən bəsirətsiz bəşər. Xanəsiz, yurdu dağılmış

Sərkeşəm mən.

 

Şair Hələbə gedərkən bu şeri yolda yazmışdır, Əlləmul Əsma, Ənəlhəq, Təalişən, İnşerah-i sədr, Cəm`ul Hüruf , Haşullah, Rah müsəffa, Sadiq-ul vəd-ul mübin, Sadiq-ul əhd-ul əmin, zilli sanı, Kəbə-tul hənnan, konto kənzəllah, ləvhəş, mətlə-ul Ənvar, məzhərullah, məsihullah və digər sifətlər ilə Nəsiminin əzəmətli məqamını göstərir. Bunun qarşısında özünü kiçik ifadələrlə şərh edir, xanəsiz, yurdsuz, sərkeş və mərifətsiz bilir. və Nəsimi qarşısında hörmət etməyi arzulayır:

Ey camaat! Əscodu! Əscodu!

 

Şairin sinəsində Qarabağ Matəmi

Göründüyü kimi şair Hüseyn Düzgün, sinəsində böyük bir matəm daşıyır və həmin matəmi atası Nəsimi ilə paylaşmaq istəyir.

O vəhşi erməni daşnakları vasitəsilə işğal edilən Qarabağ matəmini ən böyük matəm bilir, həmin məsələyə görə özünü “xanəsiz” və “yuvasız” izah edir.

Hüseyn Düzgün digər bir şerində Azərbaycan övladlarının Qarabağda evsiz yuvasız qalmaları haqqında nalə edir, həmin məsələni vəhşi İsrail rejimi vasitəsilə yuvasız edilən Fələstin uşaqlarına bənzədir, və bu uşaqların Suriyanın Əlvafidin  şəhərində bir yuvaya sahib olduğundan şadlığını ifadə edir.

Bura “Əlvafidin”,

“Şam”ın yanında bir şəhərcikdir,

“Fələstin” köçkünləri,

“Suriya”ya gələn məzlum qaçqınlar,

Burda yerləşir ....

Bura “Əlvafidin”,

Fələstinlilərin ikinci vətəni,

Düşərgələri.

“Şuşa”nın, “Laçin”in, həm “Xocalı”nın

Köçkünlərinin

Varmı bu dünyada belə bir yeri?

 

Məzlumlardan müdafiəsi və zalimlərdən nifrət

Hüseyn Düzgün bu şer məcmuəsində, İmam Hüseynin dəlirliyini, 72 vəfalı və sadiq fədaisini, həmçinin həzrəti Zeynalabdinin igidliyindən söz edir. O, həmçinin xanım Zeynəblə dərdləşir. O bu şerlərində zalım hakimlərin məzlum millətə zülmlərini əks edir, məzlumların yanında durur, Yəzidin xanım Zeynəb vasitəli abırsız olduğundan söz edir:

İndi mən burdayam,

Lap o yerdəki

Ona “Rəs-ul Hüseyn” adı verilib.

Məni qəhər tutu,

Necə ağlamayım burda, ay bacı!

Gətirildi bura elə bu gündə,

Azadlıq istəyən neçə baş bu gün,

Necə ağlamasın qanlı daş bu gün!

 

Hüseyn Düzgün, digər bir şerində Xanım Zeynəblə danışır və onun dəlirliyindən söz edir:

Sənin şücaətlə dayanmağını!

Məzlum üçün yanıb dolanmağını,

Sərməşq eləyirlər dolanmağını,

Dinlə xanım Zeynəb, xanım Rüqəyyə ...

 

Səlcuqlulara və Suriyadan qalmış əsərlərinə fəxr etmək

Şair Şamda yerləşən Səlcuqluların qalasını əks edir, Suriyanın Ərəb xalqı hənuz bu qaladan istifadə etmələrindən şad olduğunu şerlərində göstərir.

... Səlcuq baba!

Dinlə səsim, qərinələr ardından,

Bu gün sənə güvəndim,

“-əhsən baba!” söylədim.

Soyumun hər bir yerdə

Güvənci, qıvancı var.

Hara getsən izim var,

Təranəm var, sözüm var,

Birdə ki külliyyəm var!

Mənimki “Təbriz”im var.

 

Oxtay və Nəsimi

Şair Hüseyn Düzgün bu şer məcmuəsində dostu Əlirza Nabdeldən söz edir. O, Nəsiminin dərisinin soyulmasını, SAVAK cəlladları vasitəsilə işgəncə edilən və işgəncədən sonra müalicə edilib yenidən sorğuya alınan Əlirza Nabdelin vəziyyətinə oxşadır.

Sən ölümlə qol boyun oldun

Ölümlə həm yaşadın,

Həm yaşatdın sən onu.

Sənsən “İmadəddin Əli”

Hulul etdin mənim cismimdə!

“Oxtay” ilə birgə yol gedərkən,

Qəlbimin dərdin bağırsaqlarda axtardın.

Qan içən cəlladları şərməndə etdin,

Sən əsarət zəncirin açdın ayaqlardan.

Odlu fəryadlarla hayğırdın:

Aman!

“Oxtay Nəsimi”!

 

Ərəb uşaqlarına insansevərlik hissi

Hüseyn Düzgünün humanist və insansevərlik hissi həmin şer məcmuəsində xüsusilə “Əbyəz olsun” şerində görünür. O, bu şerində insanların bərabər hüquqlara sahib olaraq qardaş olduqlarına təkid edir. O irqçilik, faşizm və pan ideologiyasından öz nifrətini  həmin şerdə əks edir.

.. sabahın xeyr olsun Ərəb balası

Sabah Əzanilə qalxırsan evdən,

Zibil qablarını gəzib axtarıb,

Bir şeylər tapasan,

Evə aparasan.

Ax!

Arxanda ən yüksək binalara bax,

Plakardları gör, elanları gör,

Nə qədər təmizdir bu ağaların əksi.

 

Nəsiminin düşüncələri diridir.

O, Nəsiminin məzarını, aradan getmiş cəsədini və ya cansız bədənini ibadət etməyi, müasir insana layıq görmür. Bəlkə belə düşünür ki Nəsiminin düşüncələri, Nəsiminin özü kimi göydədir, müasir insan bu düşüncələr və ideologiyalardan istifadə edərək, dürüst yaşamağı tapmalıdır.

Sövtsan,

Fəryadsan!

Bir işıqsan,

Mövcsan.

Bax!

Dâdsan sən!

Sən quru çöllər qərargahında bir nəğmə,

Qərib bir ritm sən,

Ahəngsən,

Sən!

Bir nəsimsən,

Əsdiyində can verirsən, ruh alırsan,

Zalimə bidadsan sən!

Sən ey sultan-i aləm!

Dönməyə hər bir cəhdə qadirsən əlbət ....

 

Nəsiminin Təbrizli olmağına Vurğu

Şair Hüseyn Düzgün şerlərində İmadəddin Nəsiminin Təbrizli olduğunu vurğulayır və məzarı Sur xalqı üçün müqəddəs olduğundan şadlığını göstərir.

“Hələb”ə gəlmişəm

Sənin soyulduğun yerə

Nəsimi babam!

“Təbriz”in qoxusun, “Təbriz”in ətrin

Bir daha məndən Al! ....

 

Şair, şah rejimində Təbrizə daxil olmaya yasaq qoyulduğunu həmçinin mənəvi atası Nəsimi ilə eyni zata sahib olduğunu isə vurğulayır.

Təbrizə girişim yasaqlansada!

“Hələb”ə, yasaqlanmamış!...

... Sənin mərdliyini təhsin edirəm.

Məzarın üstündə,

Çox rahat,

Danışa bilirəm,

... ah!

Sərbəstlik,

Azadlıq!

 

Suriyada Türkmən Hürriyyətinin hifz etməsi

Şair, Şamda Türkmənlərin məhəlləsində gəzərkən, Təbrizin küçələrini xatırladığını söyləyir.

“Hələb”də gəzdiyim bu küçələri,

“Təbriz” küçələri zən edirəm mən.

 

O, Suriyanın Şam şəhərində Türkmən bir gənci gördüyündə, ona öz oğlu kimi deyir oğlum ana dilində danış!

Gur şəlaləsən

“Məhmət!”

Oğlum!

Danış dadlı dilinlə,

Əlini qoy mənim isti qəlbimə,

Qoy səndən “Yaşar”ın qoxusun alım,

“Eldar”ın, “Səhənd”in ətrini duyum, 

Qoy sənə “Səttarxan” söyləyim bir an,

Viqarlı yerişli,

Ay Türkmən oğlum!

 

Nəsimiyə bir töhfə

Professor Hüseyn Məhəmmədzadə Sədiq, Nəsiminin Azərbaycan dilində və Fars dilində olan Divanlarını redaktə və nəşr edib. O, həmin kitabları Hələb şəhərinə aparıb və bir töhfə kimi Nəsiminin Məzarına qoyub.

Nəsimi!

Gətirdim öz Divanını

Məzarın üstə.

Topladım dağılan sətirlərini,

Bir yerə yığmışam qəzəllərini.

 

Hələb cənnətə dönsə, yaddan çıxmaz Qarabağ

Şair Hüseyn Düzgün, Qarabağın işğalını özünün və Azərbaycan xalqının ən böyük matəmi bilir. O, bu hadisənin mənəvi atasına şərh etməkdən utanır. Həmçinin Qarabağ Şikəstəsinin Hələb şəhərinin Türkmənlər məhəlləsində səsləndiyini vurğulayır. Hələbin ağ saqqalları dilindən deyir:

... bir qoca oturdu eyvan önündə,

Dünyanı, Varlığı seyr edən kimi.

Bir yerə baxdı o, birdəki göyə,

Ah çəkib “ Qarabağ” oxudu birdən,

Bürüdü səsi

“Hələb”in “Türkmənlər Məhəllə”sində

Hər yeri, Hər yeri.

Şâhə çəkdi qoca

Göylərə sarı

Deyirdi ki: “Hələb cənnətə dönsə, yaddan çıxmaz Qarabağ....”