چاپ

مجموعه شعر «آنا تبریز» سروده‌ی دکتر رامین عسکریان با مقدمه‌ی دکتر ح. م. صدیق توسط نشر اختر در تبریز منتشر شد. اين منظومه، نظيره‌اي ست بر «حيدربابایا سلام» شهريار كه در آن، كل تاريخ تبريز و وقايع رخ داده در اين شهر به تصویر کشیده شده است. در زیر مقدمه‌ی استاد را بر این منظومه می‌خوانیم:

آنا تبریز سروده دکتر رامین عسکریان

الینیزده اۏلان کتاب گنج شاعر رامین عسکریانین آنا تبریز منظومه‌سی‌دیر. او 1359 ـنجو ایلده تبریز شهرینده دنیایا گلیبدیر و شعرده رامین تخلص ائدیر. مرحوم شهریارین حیدربابایا سلام منظومه‌سینه نظیره اولاراق یازدېغې، آنا تبریز منظومه‌سینده گنج شاعر رامین، وطن سئوگیسی و ائل محبتی موضوع و مضمونلارېنی و تبریز شهرینین اسلامدان قاباقدان ایندی‌یه قده‌ر تاریخینی احتوا ائدن پارچالارې مهارتله ایشله‌میشدیر. 14 بؤلۆمده یازېلمېش 160 بندلی آنا تبریز عنوانلی بو منظومه‌نین مضمونلارېنا آشاغیدا نظر سالماغې، اوخوجو اۆچۆن یارارلی ظن ائدیرم:

1- بیرینجی بؤلوم «محتشم تبریز شهرینه سلام وئرمه» عنوانی ایله باشلایېر و منظومه‌یه بیر باشلانېش سایېلېر.

ای آنا تبریز، سنه مندن سلام!

شأنیوه شایسته دی هر احترام .

سنده اۏلان ، کیمسه یوخدور مقام ،

                         دنیا بویو شان تاجی اول ایرانا،

                        شرف قازان ، شانلی آذربایجانا.

 

شاعرین بو بیان شیوه‌سی بۆتۆن صحیفه‌لرده گؤزه چارپېر. او، تبریزه «آنا» خطاب ائدیر. کتابېن آدېن بیلمه‌ییب، صحیفه‌لری آچېب اوخویان هرکس، بئله ظن ائدرکی اساساً منظومه آنا حاققېندادېر:

اولمایا گر آنام ، جهان اولماسین،

دورسون زمان، کون و مکان اولماسین،

دنیانی نئیلیرم ، جنان اولماسین!   

دوغرو گلستان دئدیگین آنامدیر،

روضه‌ی رضوان دئدیگین آنامدیر.

 

یا:

اوز آناسین ایستمه‌ین ، خوار اولار،

دنیادا هر درده گرفتار اولار .

بیلمز اؤزو ، آمما هر آن زار اولار.

دوتار اۏنو ، آناسینین قارقیشی،    

حیاتدا دوز گلمز اۏنون هئچ ایشی.

 

2- شاعر ایکینجی بؤلۆمده ، تبریزین موقعیتینی جغرافی باخېمېندان اینجه‌له‌ییر و اوندا تبریزین داغلارې، اسن یئل‌لری و چایلارېندان‌دا آد آپارېر:

وار باشی قارلې، توفانلې سهندین،

سینه یانېق ، کؤنۆل قانلې سهندین،

داغلارېون شاهی، شانلې سهندین،

شئر کیمی آرخاندا سنین دوروبدی،

خور باخانېن ، قولاقلارېن بوروبدی.

 

3- اۆچۆنجو بؤلومده، شاعر، تبریزین محتشم و شانلی تاریخینه اشاره ائدیر و تبریزین وصفین، مختلف سردارین دیلیجه نظمه چکیر:

سنددی شانلې تاریخین ایرانا،

فخر ائدیری ایران سنله هر یانا،

کیمسه چاتانماز بئله بیر عنوانا.

دنیا بیلیر ،سنده نه لر اولوبدی،

باشین نئجه، آغ ساچېلا دولوبدی.

 

یا بیر آیرې یئرده:

اشکانی سرداری، خسرو ِ کبیر،

اۆچۆنجو قرن، میلاد ایلینده امیر،

اردشیری بو یئرده ائتدی اسیر،

آلدې قارداش انتقامینی بورادا،

داوریژ آدېن، اۏ شاه قۏیدو بو یوردا

 

4- دوردونجی بؤلۆمده ، شاعر تبریزین آدلارېنې سایېر و  تبریز کلمه‌سی‌نین کؤکۆنۆن هاردان و هانسې زماندا تشکیل تاپدېغېنا اشاره ائدیر:

تاریخده آتمېش بئش، آدېن وار سنین،

مینلر ایلدی ، آدېن ، یادېن وار سنین،

هر آغېزدا ، بیر جور دادېن وار سنین،

هر کتابدا، بیرجور آدېن یازېلمېش،

هر بیریسی، بیر داش اوسته قازېلمېش.

 

چوخلار دئییر، سنده اۏلان آد کی وار،

قالېبدې تومروس آنادان یادگار.

اۏنون آدېن ، قۏیوب سنه روزگار،

ایلکین آدېن دنیادا تومروس اۏلوب،

شهرتیوین جامی، بو آدلا دولوب.

 

5- بئشینجی بؤلومده ، تبریزین ان اسکی و قدیمکی آبیده‌لری و اونلارېن بانی‌سیندن سؤز آچیلیر و ها بئله تبریزده کی احداث اۏلان باغلارادا اشاره اولونور:

ارک علیشاه کیمی وار نمادین،

دنیا دا اونلا تانییارلار آدین.

تاکی او وار، جهاندا واردی یادین،

ارک ایله یاد ائیله‌یر ائللر سنی،

ارک ایله وصف ائدرله دیللر سنی.

 

یا:

اوست اورتولی بازار ، دنیا گوهری،

دنیاداکی بازارلارېن سروری.

معمارلارېن اللریینن محشری،

واردی مین ایلدن چوخ اۏنون قدمتی،

هر گؤره‌نی، حیران ائدر شوکتی.

 

یا:

شازدا باغی ، سنه افتخار ایدی،

گؤزل ، گؤزل ،کاخلار اۏردا واریدی.

تۆرک ائلینه ، بو باغ اعتبار ایدی،

بانی‌سی ، سلطان یعقوب آق قویونلو،

اوزون حسن ، آق قویونلونون اوغلو.

 

6- شاعر بو , بؤلۆمده تبریزین کؤرپۆلرین و اۏنلارېن هانسې زمان احداث اولماسېندان بحث ائدیر .

7- یئددینجی بؤلۆمده بو شهرین نئجه تشیع عالمی‌نین پایتختی اۏلدوغونا اشاره ائدیلیر.

8 ـنجی بؤلۆمده تبریزده اوز وئرن ساواشلار تصویره چکیلیر:

روس قوشونو، کؤلگه‌سینی یاخاندا،

سئل کیمی ، قان ، سو یئرینه آخاندا،

روس بایراغېن ، دام دووارا تاخاندا،

میر عباسین ، غیرتی جوشه گلدی،

ائل‌ده باخېب ، اۏنلا خروشه گلدی.

 

همده تبریزده باش وئرن قیاملار، خصوصاً مشروطه قیامی آچیق و گئنیش فورمادا یازیلمیشدیر. بورادا مشروطه قیامیندا نقشی اۏلان انسانلارېن آدلارې گلمیشدیر:

ستارخان او سردارِ با لیاقت،

فرمانده مشروطه خواهِ ملت، 

گئچدی جاندان، ایچدی جام شهادت،

آلدې اله مشروطه‌نین بایراغېن،

عزّته چاتدېرا ، وطن توپراغېن.

 

9 ـنجو بؤلۆمده تبریزین یازېچې‌لارې و صنعتکاری و اینجه صنعت خادملریندن آد آپارېلېر:

میرزا طاهر گؤزل خط‌لر یازاردې،

قلم ایله، کاغاذ قلبین قازاردې.

گیم گورسئیدی خطین، عقلی آزارادې،

خطاط‌لېقدا او ایدی شانلې استاد، 

خطی قالار ، دائم اولار آدې یاد. 

 

یا:

آدلېم یازېچېن وار، صمد بهرنگی،

کۆلتۆر دنیزینین ، بؤیۆک نهنگی.

سېخېنتېدا ، رونق وئرن فرهنگی،

چۏخلو اثر قالېب اوندان یادگار،

آز شن ایله ، اۏلوب آدې ماندگار.

 

10- و هابئله تبریزین عارفلری و علامه‌لری ده یاد اۏلونوب .

11- گنج شاعر بو بؤلۆمده تبریزین نئچه آدلېم موسیقیچی‌لریندن آد آپاراندان سۏنرا ، تبریزین عاشیقلارېنې‌دا یادا سالېر. 

12- تبریزین محتشم تاریخی و اۏنون تاریخ بویو مهم نقش ایفا ائتدیڲی ، بؤیۆک و دڲرلی انسانلارېن بسلنمه‌سینه سبب اولموشدور. بو انسانلار، اوز گؤردۆڲی ایشلرله ، تبریز شهرین ، بیرینجی‌لر شهرینه چئویرمیشلر، شاعر بو بؤلۆمده تبریزین بیرنچی‌لر شهری اولدوغونا اشاره ائدیر و بیرینجیلرین بعضی‌لریندن آد آپارېر:

بیرنجی‌لر شهرینه آدلانېبسان،

هر ایشدن اوّل کره دادلانېبسان.

ایلک‌لیقدا فخر ایله یادلانېبسان، 

هر بیر ایشین ، سن سن چکن محنتین،

سۏنراکی‌لار ، سۏنرا دادېب لذتین. 

 

یا:

بیرینجی‌لر ، هر نه اولوب سنده‌دی،

هر گۆل آچېب ، کوکو بو گلشنده‌دی.

یازماغا یوخ توان ، گناه منده‌دی، 

نئچه‌سی‌نین گلدی آدی سؤزۆمده

چوخلارېن دا سئیر ائله‌دیم اؤزۆمده

 

13- بو بؤلۆمده شاعر تبریزین آدلیم انسانلارېندان یادگار قالمېش آدلېم ائولریندن، آد آپارېبدې :

ائولریوین هر بیرینین ، وا ر آدې،

قوچاقلارېن گئتسه ده ، قالمېش یادې.

خاطرلایېرلار ائولرین چوخ زادی، 

صاحب‌لریندن قالېبدی یادگار،

هر بیریسی ، اؤز یئرینده شاهکار. 

 

14- و سون بؤلۆمده، منظومه‌ده تبریز شهرینده  تاریخ بۏیو اوز وئرن ایشلرین تصویره چکیلمه‌لریندن سۏنرا ، یئنه ده شاعر اؤز علاقه‌سینی و عشقینی «آنا» خطاب ائتدیڲی بو قوجامان شهره بیلدیریر و اؤز جانین ، آنا یوردونون یۏلوندا فدا ائتمگین آرزولایېر و یازدېغې اثری بو سایاق سونا چاتدېرېر:

جانېم سنه فدا اولا ، آی وطن!

گۆللریندن تیک منه بیر پیرهن،

اؤلنده من ، کؤینڲیمی ائت کفن.

قۏی فخر ائدیم کی باشیوی اوجالتدېم ،

بو شعر ایله ، جوان عمری قوجالتدېم.

 

منیم آنام ، آی قوجامان تبریزیم،

چیچکلی گۆلشنیم ، جنان تبریزیم!

سن آناسان منه ، اینان تبریزیم!

«رامین » چاتار ، داردا  قالسان ، دادېوا،

فدا ائده‌ر ، جانین ، سنین آدېوا.

 

من بو منظومه‌نین نشرینی مثبت دڲرلندیررک، امید ائدیرم کی اۏخوجودا وطن سئوگیسی روحونو جانلاندېرماقدا و دینه، وطنه و ملته اۏلان صمیمی ایمان و عشقی اویاندېرماقدا تاثیرلی اۏلسون و گله‌جڲی آیدېن بو گنج شاعره توتدوغو مقدس یۏلدا اوغورلار دیله‌ییرم.

دکتر ح. م. صدیق