چاپ

«ستار گول محمدي»‌نين 1358- نجي ايلده «سئچيلميش اثرلر» عنوانلي كيتابي نشر اولدو. من، همين ايلده اونون آدي ايله تانيش اولدوم و شعرلريني اوخودوم. ياخين ايللرده ايسه، اينترنت طريقي ايله باشقا شعرلريله ماراقلانديم. بئله‌ليكله اونون روحيه‌سي و شعر ديلي ايله آز- چوخ تانيشليق الده ائتميشم.
شاعيرين اثرلرينده گؤزه چارپان اساس ايده‌يالار خلقه و وطنه صداقت، زحمتكشلرين حقوقوندان مدافيعه و انقلابچي آتشين ديل ايله هر جوره استعمار و استثمار عليهينه چيخيش ائتمكدير. اونون آزادليق آرزوسو، كند احوالاتي، دؤيوش گونلري، انقلاب گونلرينده، اذربايجان و بو كيمي عنوانلي شعرلرينده، بو ايده‌يالار جانلانماقدادير.
«كند احوالاتي» شعري‌نين بير يئرينده دئيير:
بير سمتدن قوراقليق سلب ائيله‌ميش قراري،
بير سمتدن كاسيبليق توتموش در و ديواري،
بير سمتدن جفاي مأمور آبياري،
فريادا يئت ايلاهي، ايش موشكوله داياندي!

بو ايده‌يالار ايله ياناشي، اونون نصيحت وئريجي شعرلري‌ده چوخدور. ديله گتيرديگي اؤيود و نصيحتلر عموميتله عبرت‌آميز سؤزلر ايله يان- يانا گلير. شاعير سارايلارين آه- وايا دوشمه‌سيندن، قان آخيدانلارين باشلاري‌نين آياقلار آلتينا دوشمه‌سيندن دانيشاركن، دئيير: 
آچيلماميش مين أوزو وار دونيانين،
دئييلمه‌ميش مين سؤزو وار دونيانين.
تاريخ آدلي مين گؤزو وار دونيانين.

چاغداش شعريميزده وطن‌پرورليك موضوعوندا جانلي تابلولار يارادان «ستار گول محمدي»نين شعر ديلي آخيجي و ساغلامدير. او، بير طرفدن، ديليميزين قايدا- قانونلارينا اوياراق، بيتگين و يئتگين جمله قورولوشو ايله شعر يازير و باشقا طرفدن خلقين دانيشيق شيوه‌لريندن ايلهام آلاراق، يومشاق و لطيف تعبيرلر ايشله‌دير:
كوراوغلونون گلجك آدي،
قورخوسوندان يئر لاخلادي.
«آنام» دئييب قوجاقلادي،
ايگيدلرين، سني هر آن،
آذربايجان، آذربايجان!

ستار گول محمدي‌نين ياراديجيليغيندان دانيشاركن، اونون سؤز دئمك شيوه‌سي و دوشونجه اورژنالليغيندان واز كئچمك اولماز. اونون اؤزونه مخصوص يئني سؤز طرزي واردير. ديلي، زنگين آذربايجان فولكلوروندان غيدالانميشدير. بو غيدالي سؤزلر، اونون قلميندن سيزيب كاغيذ اوسته گلنده، اؤزوده بير فولكلور پارچاسينا دؤنور و قاليبلاشير:
مرده دوشمن اولدون، نامرده آرخا،
سويون دوز آخمادي مردله بير آرخا.
كيم الين اوزالتدي قوردوغون چارخا،
سالدين مين تؤهمته بؤهتانا دونيا.

البته كي اونون متفكر و يئني‌جي بير شاعير كيمي يئتيشمه‌سينده، آذربايجان شيفاهي ادبياتي‌نين مهم رولو اولموشدور. شعرلرينده بير دونيا سياسي- اجتماعي مضمونلار داشييان شاعير، بديعي سؤز اسلوبو و ديل ساده‌ليگي ايله شعريني كوتله‌ويلشديرير. شاعيرين ديلينده‌كي يئنيلشمه، آيري- آيري شاعيرلرين سؤز طرزي و اسلوبونا بنزه‌مين و شعرده يئني بير جريانا مئيدان آچان يئنيلشمه‌دير. ديلده بو يئنيلشمه، مضموندادا كهنه و كلاسيك تكراري موتيفلري بير يانا قويماغا سبب اولور. شاعيرين يازديغي بير چوخ فخريه‌لرده همين اؤزه‌لليك قاباريق شكيلده گؤزده چارپير. بو فخريه‌لرده، او، لازم گلنده تند و غضب دولو سؤزلرده ديله گتيرير:
منيم اولوسوما، منيم ائليمه،
سن اي حقارتله يان باخان آلچاق!
درين فلسفه‌لي اولو ديليمه،
مين بؤهتان سؤيله‌ييب شر ياخان آلچاق!
*
اوخو دستانيني دده‌م قورقودون،
گؤر نه‌لر يازيليب عظمتينه!
ايندي‌ده او يانار اوجاغين اودون،
ايسينير نسليميز حرارتينه.

شاعيرين ياراديجيليغيندا محبت و عشق موضوعودا اؤزونه مخصوص يئر توتور. او، روحي ايله باغلانديغي آذربايجان شعري ايله نفس آلير و ايسته‌ر حماسي و ايسته‌رسه‌ده رومانتيك شعرلرينده، هر يئرده محبت موضوعونو گؤزل بديعي بويالار ايله ترنّم ائدير.
آمما هر حالدا، اونو فخريه‌لر و ساواشلار شاعيري آدلانديرمالييق. او، بير آن بئله مبارزه‌دن دايانان كيمسه دگيلدير. بوتون عؤمور بويو ساواشلار ايچينده يوغرولوب پيشن سؤز اوستاسيدير. وطن اوغروندا مبارزه، ائللرين سعادتي و خوش ياشاييشلاري اوچون اؤزونو اودا- كؤزه وورما، اونون اصيل شاعيرليك صيفتي اولموشدور: 
من اودلار يوردويام، حكمت دونياسي،
آغزيمين سؤزونو قاپانا منّت،
آخير اوره‌ييمدن حايات چشمه‌سي،
منده شيرين حايات ياپانا منّت.
*
مني مرد دوغوبدور دوغاندا آنام،
زورلويا زورلويام، جانسيزا جانام.
من آذربايجانام، آذربايجانام،
ستار تك قلبيمه هوپانا منّت.

و يا:
دوشمنينله باريشمارام،
نامردينله ساريشمارام.
اؤزگه ديلله دانيشمارام،
آناديليم، آناديليم.

ستار گول محمدي، بيزه يادگار قويدوغو يوكسك صنعت نمونه‌لرينه داها گؤزل پارچالار آرتيراجاق، ايللر بويو ياشاييب ياراداجاق و ائللريميزي آيدين گله‌جگه اوميدور ائده‌جكدير.

دكتر حسين دوزگون
تهران- 1386