بینابدان گلن سس
یکشنبه, 14 فروردين 1401
بینابدان گلن سس (مقاله منتشر شده درگاهنامه بناب‌شناسی، شماره ۱)   دکتر ح. م. صدیق  ... ادامه مطلب ...
IMAGE داستان های حماسی کوراوغلو
یکشنبه, 14 فروردين 1401
کوراوغلو   داستان های حماسی کوراوغلو با مقدمه و نظارت فنی دکتر ح. م. صدیق انتشار... ادامه مطلب ...
شماره 12: «مرا ببوس»، «گل اوپ منی» و «آچیل سحر» ترانه لری نین شاعرلری
یکشنبه, 11 ارديبهشت 1401
«مرا ببوس»، «گل اوپ منی» و «آچیل سحر» ترانه لری نین شاعرلری دکتر ح. م. صدیق «مرا... ادامه مطلب ...
پیشگفتاری بر دیوان همای مشکینی
یکشنبه, 14 فروردين 1401
مقدمه   آن چه زیر دست خواننده است، مجموعه ی اشعاری است از شاعری متعهد، متدین و... ادامه مطلب ...
IMAGE اعطای نشان عالی خدمت به دکتر حسین محمدزاده صدیق
پنج شنبه, 30 فروردين 1397
پنجشنبه 17 اسفند 1396 مراسم جشن با شکوه استقلال کانون مردم‌نهاد وکلای دادگستری در... ادامه مطلب ...
IMAGE اهمیت چاپ جدید سنگلاخ در موضوع اشعار ترکی و فارسی
جمعه, 03 دی 1395
(پژوهشنامه‌ی خاورشناسی نسخه (شش‌ماه نامه)، ج 16، ش 42، سال 2016 م.) دوچنت دکتر اسرافیل... ادامه مطلب ...
IMAGE مصاحبه‌ی شمس نگار با دکتر ح. م. صدیق به مناسبت سال یونس امره
چهارشنبه, 30 فروردين 1396
سؤال اول: با توجه به این که یکی از موارد مورد پژوهشی و کتب منتشره حضرتعالی درحوزه... ادامه مطلب ...
IMAGE مصاحبه با دکتر ح. م. صدیق، ترکی‌پژوه و محقق خستگی‌ناپذیر
پنج شنبه, 21 مرداد 1395
چندی پیش در آستانه‌ی نمایشگاه بین المللی کتاب تهران (اردیبهشت 1395) مصاحبه‌ای با... ادامه مطلب ...
IMAGE انتشار مجموعه شعر «آنا تبریز» سروده رامین عسکریان
شنبه, 23 دی 1396
مجموعه شعر «آنا تبریز» سروده‌ی دکتر رامین عسکریان با مقدمه‌ی دکتر ح. م. صدیق توسط... ادامه مطلب ...
IMAGE انتشار مجموعه شعر «باشینی اوجا توت ائینالی داغیم» سروده بهمن پورباقری
چهارشنبه, 20 دی 1396
مجموعه شعر «باشینی اوجا توت ائینالی داغیم» سروده‌ی بهمن پورباقری (حسرت) در 96 صفحه... ادامه مطلب ...
IMAGE Nəsiminin məzhəb, məslək və milli mənsubiyəti
جمعه, 15 آذر 1398
Qeyd. Dekabrın 5-də Bakıda "Nəsimi 650: haqqın carçısı" mövzusunda beynəlxalq elmi-praktik konfrans keçirilib. Həmin konferansda Prof.... ادامه مطلب ...
Nəsiminin Qəzəlinin Şərhi
جمعه, 17 آبان 1398
Nəsiminin Qəzəlinin Şərhi   Prof. Hüseyn M. Sədiq – f.e.d Tehran Pedaqoji İnstitutunun pensiyaya çıxmış professoru    ... ادامه مطلب ...
IMAGE کلمه قصار استاد دکتر ح. م. صدیق (در مواجه با بداخلاقان)
شنبه, 04 آبان 1392
در مواجهه با افراد و گروه هایی که هتاکی و بی ادبی و بداخلاقی خط مشی آنان است باید... ادامه مطلب ...
نگرشهای تو زندگی‌ات را رقم می‌زند
جمعه, 11 مرداد 1392
وقتی بشارتی نیست - 50 -  زماني كه انسان متوجه شود راهي كه در زندگي پيش روي او است،... ادامه مطلب ...
IMAGE دانلود دکلمه‌ی غزلی از حکیم محمد فضولی
شنبه, 15 فروردين 1394
شعر فارسی: حکیم ملا محمد فضولی ترجمه ترکی: حسین دوزگون - دکلمه: شاهرخ نخعی حجم: 5... ادامه مطلب ...
IMAGE دانلود موسیقی مکتب مولویه - نی‌نوازی
دوشنبه, 17 آذر 1393
دانلود نی‌نوازی صوفیان مولویه حجم 10 مگابایت DOWNLOAD برای موارد بیشتر اینجا کلیک... ادامه مطلب ...
IMAGE ترجمه‌ی منظوم ترکی چند شعر امام خمینی (ره)
یکشنبه, 30 فروردين 1394
اشعار امام خمینی (ره) توسط دکتر حسین محمدزاده صدیق در سالهای  1368 تا 1370 ترجمه... ادامه مطلب ...
IMAGE ابو العلاء معرّی‌نین «فخریّه» قصیده‌سی‌نین تورکجه ترجمه‌سی
پنج شنبه, 29 اسفند 1392
دوقتور ح. م. صدیق عرب ادبیاتینا چوخ قدیم زمانلاردان رغبت بسله‌میشدیر. من اؤزۆم 1346... ادامه مطلب ...
IMAGE حبیب ساهر، حسین دوزگونون باخیشیندا
سه شنبه, 04 ارديبهشت 1397
نعمت مسگری حبیب ساهر چاغداش دورده بلکه ده آذربایجانین ان بؤیوک، ان گوجلو، ان... ادامه مطلب ...
IMAGE تحلیل فولکور در آثار دکتر صدیق (‌از دیدگاه زبان و محتوا) - قسمت دوم
یکشنبه, 14 دی 1393
فاطمه بهرامی صالح قصه های کچل    این مجموعه که به نام دنیای قصه‌ی بچه‌ها چاپ شده... ادامه مطلب ...
IMAGE مشروطیت دؤنمینده فعالیت گؤسترن نسیم شمال
پنج شنبه, 16 مرداد 1393
دکتر ح. م. صدیق ملک الشعرای بهار بیر شعرینده دئییر: احمدای سید اشرف خوب بود،... ادامه مطلب ...
IMAGE یک روز در خاف (سفرنامه) قسمت چهارم
چهارشنبه, 11 تیر 1393
دکتر ح. م. صدیق فولکلورپژوه خافی دوستان همراه، عصر ساعت 7 از نگهبان موزه‌ی... ادامه مطلب ...
IMAGE مخزن الاسرار نظامی با ترجمه‌ی منظوم ترکی ابوالفضل حسینی (حسرت)
سه شنبه, 07 بهمن 1393
مثنوی «مخزن الاسرار» اثر نظامی گنجوی با ترجمه‌ی منظوم ترکی «دکتر سید ابوالفضل... ادامه مطلب ...
IMAGE منتخب الخاقانی فی کشف حقایق عرفانی (بیرینجی بؤلوم)
یکشنبه, 26 آبان 1392
مولف: ملا عبدالله زنوزی - تورکجه‌یه چئویرن: دکتر حسین محمدزاده صدیق. اؤن سؤز... ادامه مطلب ...
IMAGE سخنرانی دکتر ح. م. صدیق پیرامون ادبیات عاشیقی آذربایجان در فرهنگسرای مهر
شنبه, 25 مهر 1394
فرهنگسرای مهر در اولین جلسه سلسله برنامه های جستاری در موسیقی به بررسی تخصصی... ادامه مطلب ...
IMAGE سنگلاخ، گنجواژه‌ی امیر علیشیر نوایی
شنبه, 25 بهمن 1393
متن سخنرانی دکتر حسین محمدزاده صدیق در همایش امیر علیشیر نوایی. مشهد مقدس،... ادامه مطلب ...
سالشمار زندگی استاد شهریار
شنبه, 12 مرداد 1392
در این جا سالشمار زندگی و حیات ادبی شهریار را بر کتاب می‌افزایيم. این سالشمار را... ادامه مطلب ...
شهريار و بولود قاراچورلو سهند
شنبه, 12 مرداد 1392
مقاله‌ی «شهریار و سهند» درباره‌ی روابط ادبی شهریار با حماسه‌پرداز بلندآوازه‌ی... ادامه مطلب ...
IMAGE «خسرو و شیرین» نظامی و «فرهاد و شیرین» امیر علیشیر نوایی
یکشنبه, 06 ارديبهشت 1394
دکتر ح. م. صدیق («سهند» هفته‌لیگیندن بیر قطعه- سال 1374) هفته‌لیگیمزده «نظامی... ادامه مطلب ...
IMAGE مراغه‌لی اوحدی و تبریزلی صائب
پنج شنبه, 03 ارديبهشت 1394
دکتر ح. م. صدیق (سهند هفته‌لیگی‌نین ادبی یازیلاری - چهارشنبه 17 خرداد 1374- شماره 257)... ادامه مطلب ...
تورکجه شعر بیلگیسی - بئشینجی درس
شنبه, 12 مرداد 1392
تک هجالي قوشغولار  بئله‌ليکله بحث لريميزده شعريميزين جوت هجالي قاليبلاري‌نين... ادامه مطلب ...
تورکجه شعر بیلگیسی - دؤردونجو درس
شنبه, 12 مرداد 1392
جوت هجالي اؤلچولو شعرلرده دوراقلار جدولي  1.     دؤرد هجالي اؤلچو: 2+2 1+3 3+1  ... ادامه مطلب ...
شرح منظوم چهل کلام
جمعه, 08 مرداد 1400
شرح منظوم چهل کلام (سروده ی حریمی) (شاعر قرن ۱۲)   هدیه ی دکتر صدیق در آستانه ی عید... ادامه مطلب ...
حسین دوزگونون شعری (شهید «ثقة الاسلام»ین خاطره‌سینه)
شنبه, 23 فروردين 1393
دوغوم (شهید «ثقة الاسلام»ین خاطره‌سینه) - 1 – اَشْهَدُ اَنَّ عَلیًّ وَلیُّ الله... ادامه مطلب ...
IMAGE عکس دسته جمعی اختتامیه همایش علیشیر نوایی
سه شنبه, 28 بهمن 1393
دکتر ح. م. صدیق عضو هیئت علمی همایش امیر علیشیر نوایی (دانشگاه فردوسی مشهد، بهمن 1393)... ادامه مطلب ...
IMAGE گزارش تصویری از کنگره جهانی جاده ابریشم در دانشگاه استانبول
جمعه, 10 آبان 1392
استاد دکتر صدیق روز پنجشنبه عصر پس از پایان کنگره جهانی جاده ابریشم واقع در... ادامه مطلب ...
IMAGE لوح تقدیر کنگره جهانی جاده ابریشم- دانشگاه مدنیت استانبول
چهارشنبه, 15 آبان 1392
لوح تقدیر کنگره جهانی جاده ابریشم دانشگاه مدنیت استانبول آبان ماه 1392 ادامه مطلب ...
IMAGE لوح تقدیر هشتمین کنگره تورکولوژی دانشگاه استانبول
چهارشنبه, 17 مهر 1392
لوح تقدیر هشتمین کنگره جهانی تورکولوژی به استاد دکتر حسین محمدزاده صدیق مهرماه 1392 ادامه مطلب ...
IMAGE معرفی کتابخانه دکتر حسین محمدزاده صدیق
جمعه, 11 مرداد 1392
كتابخانه‌ی وقفی استاد، كتابخانه‌ای است كه بنیانش از سال 1334 شكل گرفت. یعنی از... ادامه مطلب ...
شماره 12: نیمه پنهان هستی
یکشنبه, 11 ارديبهشت 1401
به یاد استاد ناظر بیوک ملایی عقل ورق ورق بگشت، عشق به نکته یی رسید / طائر زندگی برد... ادامه مطلب ...
شماره 12: ناظر شرفخانه ای از نگاه دیگران
یکشنبه, 11 ارديبهشت 1401
ناظر شرفخانه ای از نگاه دیگران   زنده یاد یحیی شیدا شاعر، ادیب و روزنامه نگار... ادامه مطلب ...

«عاشيق»Ashig، در آذربايجان به نوازندگان و خوانندگان دوره‌گردي اطلاق مي‌شود كه هميشه«ساز»‌ي همراه دارند و در مجالس جشن و عروسي و قهوه‌خانه‌ها همراه دف ‌و سرنا مي‌زنند و مي‌خوانند.‌ عاشيق‌ها شعر و آهنگ تصنيف‌هاي خودشان را هم اغلب خود مي‌سازند.‌ اسم عاشيق معمولاً باكلمه‌ي«ساز»- كه اين آلت هميشه از دوش او آويزان است- مترادف است.‌ 
عاشيق‌ها بزرگترين طبقه‌ي خادم هنر‌هاي زيبا در آذربايجان هستند.‌ آن‌ها سواي خوانندگان دوره‌گردي هستند كه ممكن است در مناطق ديگر وجود داشته باشند.‌ عاشيق‌ها ادبياتي غني و سرشار دارند كه به‌طور تخمینی از هزار سال پيش آغاز شده است.‌ «كتاب دده‌قور‌قود»هم از آثار ادبي كهن عاشيق‌ها است.‌

در اين كتاب به «عاشيق»، «اوزان»، Ozan اطلاق مي‌شود و به «ساز»: «قوپوز»Qpouz كه بسيار مقدس شمرده مي‌شود.‌ تا جایي‌كه قهرمانان كتاب وقتي در دست دشمن، قوپوز مي‌بينند، به‌ر‌وي او اسلحه نمي‌كشند و مي‌گويند:«به احترام دده‌قور‌قود نزدم.‌ »و دست مي‌برند ‌و قوپوز را مي‌گيرند.‌ 
از عاشيق‌هاي معروف تاريخ مي‌توان: عاشيق عباس توفارقانلي، اماني، ساري عاشيق، عاشيق معصوم، عاشيق امراه، طاهر ميرزا، عاشيق قرباني، عاشيق علسگر و ديگران را نام برد كه هر كدام برجسته‌ترين هنرمند زمان خود بوده‌اند.‌ 
ادبيات عاشيق‌ها، شامل: داستان‌ها، منظومه‌ها، مناظره‌ها، باغلاما‌ها، و ترانه‌ها مي‌شود.‌ 
منظومه به نوعي از نقل‌ها و سرگذشت‌ها اطلاق مي‌شود كه از تكه‌هاي متوالي نظم و نثر درست مي‌شوند.‌ موضوع و مضمون داستان به‌طوركلي از حيات و مبارزات عاشيق‌هاي پيشين ملهم است.‌ قهرمان اين داستان‌ها، عموماً دلباختگان پاكدلي هستند كه مثل قهرمان‌هاي افسانه‌ها، در راه رسيدن به معشوق تلاش مي‌كنند.‌ نهايت اين‌كه به‌خلاف افسانه‌ها، ياوران قهرمان در منظومه‌ها به‌طور كلي تصورات موهوم و كاراكتر‌هاي ديني هستند.‌ و هنر قهرمان از عوامل مؤثر در اين مبارزه است.‌ 
قهرمان منظومه‌ها پيوسته با گشودن معما‌ها، باغلاما ياقفل‌بندها و تجنيس‌ها، راه آزادي و وصال خود را هموار مي‌كند.‌ و داستان‌ها اصولاً روي اساس هنرنمايي ابداع مي‌شوند و تمام كساني هم كه بر سر راه قهرمان قرار مي‌گيرند، خود استاد«سازوسخن»اند.‌ 
بسياري از منظومه‌هاي رمانتيك آذربايجان، در اوايل سده‌ي يازدهم هجري آفريده شده‌اند.‌ نظير منظومه‌ي اصلي‌وكرم، عاشقين غريب، نوروز، عباس و گلگز كه قرن‌هاست سينه به سينه و دهان به دهان مي‌گردند و بسيار‌شان گردآوري و چاپ شده‌اند.‌ ولي هنوز هم مي‌توان به داستان‌هايي برخورد كه صورت مكتوب نيافته اند.‌ مثلاً داستاني به اسم «خان چوبان» xan cobanرا مي‌توانم نام ببرم كه در ميان كوه‌نشينان ضبط كرده‌ام.‌ 
براي درك كامل شكل و فورم و مضمون منظومه‌هاي عاشيقي، مي‌توان داستان عاميانه‌ي فارسي«عزيز و نگار» را مثال آورد.‌ 
در اين منظومه‌ها به‌طور كلي، درويشي، پيري، مديحه‌سرايي، جادوگري و مانند آن، به كسي عزب و بي‌فرزند وارد مي‌شوند و به او سيبي یا گلي و گياهي مي‌دهد كه بخورد و صاحب فرزند شود.‌ و آن فرزند وقتي بزرگ شد، باز پير يا جادوگر پيدا مي‌شود و او را با خود مي‌برد و در ماجرا‌هايي كه بعداً به سر قهرمان مي‌آيد، به اختلاف ياور دلسوز او و يا دشمن خوني‌اش است.‌ 
در ميان منظومه‌ها به انواع حماسي و قهرماني نيز برمي‌خوريم كه پرحجم‌ترين و معروف‌ترين آن‌ها داستان‌هاي «كوراوغلو»و« نبي » هستند.‌ كه هردوحماسه‌هاي مبارزات قهرماناني است كه عليه خان‌خاني‌ و فئوداليزم قيام كرده‌اند.‌ 
داستان قهرماني‌هاي كوراوغلو بيشتر به سرگذشت«بابك » شبيه است كه قرن‌ها پيش به استيلاي عرب سرخم نكرد و تا آخرين قطره‌ي خون به مبارزه پرداخت.‌ و شايد هم اين داستان، حماسه‌هاي دلاوري‌هاي او است كه بعدها با تحريفاتي به مزار دل‌ها سپرده شده است (هر چنداغلب حوادث و اتفاقات داستان، حكايت از عصري ديگر دارند.‌ وآدم‌هاي داستان هم گاهي شخصيت‌هاي تاريخي هستند.‌ ). 
شكوفايي‌ترين دوره‌ي ادبيات عاشيق‌ها، زمان سلطنت شاه اسماعيل صفوي ا‌ست كه خود با تخلص ختايي هم به سبك كلاسيك و هم به سبك عاشيق‌ها شعر مي‌سرود و ديوان پرحجمي بجا گذاشته است.‌ در زمان او عاشيق‌ها آهنگ‌هاي تازه‌اي ابداع كردند و حتي به‌نام و بر اساس شخصيت وي داستان‌هايي نيز آفريده شد.‌ 
در ميان قهرمانان منظومه‌ها، گاهي به زنان هنرمندي برخورد مي‌كنيم كه شخصيت تاريخي دارند نظير «عاشيق پري»و«عاشيق بستي»كه هر كدام از هنرمندترين عاشيق‌هاي عهد خود به‌شمار مي‌رفته‌اند.‌ 
داستان‌هاعظيم‌ترين بخش ادبيات عاشيقي به شمار مي‌روند.‌ از آن‌ها كه بگذريم، مي‌رسيم به اشعار و سروده‌هاي غنايي و اقسام متفرع سخنان منظوم عاشيقي كه به‌علت پرهيز از طول كلام از بحث در خصوص آن‌ها مي‌پرهيزيم.‌ 

1) مجله‌ي پيام نوين.
2) ح. م. صديق. هفت مقاله پيرامون فولكلور و ادبيات مردم آذربايجان، انتشارات دنياي دانش (چاپ دوم)، تهران، 1357. 


پي‌نوشت‌:
1. شايد بتوان پذيرفت كه چنين مواردی، كه در افسانه‌ها هم ديده مي‌شوند باز‌مانده‌ي عصري باشد كه انسان از چند و چون غريزه‌ي جنسي خود مانند بسياري از غرايز طبيعي ديگرش ناآگاه بوده و آن‌را عملي عمومي و واجب و لذت بخش مي‌دانسته و بي‌آنكه از نتيجه‌ي آميزش اطلاع داشته باشد، بدان مي‌پرداخته است.‌ مانند حيوانات كه هدفي جز ارضا‌ء غريزه جنسي خود ندارند، ويامثل بسياري ازملل و قبايلي كه در همين عصر و زمان، در مناطق مختلف دنيا مي‌زيند و براي باروري باور به علل موهومي دارند (مثلاً به باور مردم«ملانزي» خوردن نوعي غذا، و بنا به اعتقاد مردم جزيره‌ي«تروبرياند»Trobriand روح يا شبحي كه به شكم زن وارد مي‌شود، علت بارداري و آبستني هستند.‌ ) .
27.مقام«شاه ختايي» نيز در موسيقي ايراني، بي‌گمان مربوط مي‌شود به او.‌

نوشتن دیدگاه


تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید