اثر با عنوان «مولانا شوقی تبریزی: تخمیس غزل‌های حکیم ملا محمد فضولی» با مقدمه و توضیحات دکتر حسین محمدزاده صدیق توسط انتشارات قالان یورد انتشار یافت.
در ذیل بخشی از مقدمه کتاب نقل می‌شود:
این کتاب حاوی یازده تخمیس از یازده غزل ترکی حکیم فضولی (913ـ 976ق.) است که توسط مولانا شوقی‌تبریزی (853ـ 954ق.) سروده شده است. وی معاصر فضولی و از اندیشمندان و شاعران مسلمان عصر‌خود به شمار می‌رفت.
ازجمله آثارش تدوین و ترجمه‌ی دیوان منسوب به حضرت علی(ع) است که در آن 357 قطعه شعر حماسی، رزمی، تعلیمی و توصیفی آن حضرت را به طور منظوم و روان فصیح ترجمه کرده ست. او را نخستین و یا یکی از نخستین تضمین کنندگان اشعار ترکی فضولی می‌شناسیم.
درکتاب حاضر، نخست مطالب نوشته شده در منابع زندگی‌گزاری درباره‌ی مولانا شوقی را
آورده‌ام. در فصل دوم تلاش درنگارش زندگی نامه‌ی او کرده ام و پس از بحثی پیرامون تضمین و تخمیس ، به بررسی و تحلیل تضمین‌های او پرداخته و در انتها متن تخمیس‌هایش را با شرح برخی لغات مهجور نقل کرده‌ام .
در آماده سازی و نقل متون تخمیس های شوقی، سعی در یکسان سازی املاء کلمات داشتم. از آن میان نگارش برخی الفاظ را به شیوه‌ی کنونی رایج در ترکی آذربایجان برگرداندم. نظیر
بن ← من ، بین ← مین و جز این‌ها.
اما به موارد دستوری که امروزه صور و اشکال نوین یافته‌اند، دست نبردم مانند فعل/ چکمن/ صیغه‌ی اول شخص مفرد مضارع گسترده است که امروزه به صورت/ چکمه‌رم/ تلفظ می‌شود.
این شکل تلفظ با دگرگونی که بعدها یافت، مایه‌ی ظهور برخی لطایف در فولکلور آذرربایجان نیز شده است. مثلا در شأن نزول ضرب المثل« تانیمنم، بیلمنم» گفته شده است که چوپانی به شیخ بهایی برخورد می‌کند. او را نمی‌شناخته است و از او سراغ شیخ بهایی را می‌گیرد. شیخ در جواب او جمله‌ی فوق را که بعدها شکل مثل سائره بر خود گرفت بر زبان می‌آورد که دارای دو معنای زیر است:
- بدان من هستم، بشناس من هستم.
- نمی‌شناسم، نمی‌دانم.
و چوپان چون آشنا به شیوه‌ی بیان‌کهن ترکمانی آق قویونلوها بوده ، معنای دومی را برداشت می‌کند.
فضولی خود نیز همین دستوری فعل مضارع را بکار برده است:
سندن ائتمن داد، جؤورۆن وار، لطفۆن یۏخ دئییب.
مستِ ذُوق شوقونام، بیردیر یانېمدا وار ـ یۏخ.
و یا :
صورتی زیبا صنملر یۏخ دئمن بتخانه‌ده،
وار چۏخ، اما سنا بنزر بت عیّار یوخ!
و یا :
کیمه اظهار ائیله‌ییم بیلمن بو پنهان دردی کیم،
وار یؤز مین درد پنهان، قدرت اظهار یۏخ.
اما برخی ویژگی های صرفی را دست نزدم ؛ مانند صورت فعل وصفی گؤرگج که امروزه گؤرجک تلفظ می‌کنیم و نیز صورت‌های جمع اسم‌ها و فعل مانند طوطی‌لریز(=طوطی‌لریک)، اسیر غربتیز(=اسیر غربتیک) عیش ائده‌ریز(عیش ائدریک)و غیره؛ که همگی را به شکل اصلی خود حفظ کردم. امیدوارم این وجیزه، خدمتی کوچک در فضولی شناسی تلقی گردد. به فضل الهی اگر عمر باقی بود مجموعه‌های دیگری از این شاخه‌ی شعر دیرین ترکی آذری را نیز برای علاقه‌مندان تدوین خواهم کرد.
ولله یؤید من یشاء
دکتر ح. م صدیق
تبریزـ 30/7/97